wtorek, 10 grudnia, 2024
Tags Posts tagged with "Wrocławskie Centrum Sprawiedliwości Naprawczej"

Wrocławskie Centrum Sprawiedliwości Naprawczej

2429

W European Probation Journal ukazał się właśnie artykuł dr Anny Matczak, kryminolog z the Hague University of Applied Sciences, członkini Komitetu Badawczego European Forum for Restorative Justice, poświęcony wrocławskiemu modelowi wykonywania kary ograniczenia wolnościThe penal narratives of community sentence and the role of probation: The case of the Wrocław model of community service.

European Journal of Probation jest recenzowanym czasopismem akademickim, którego celem jest promowanie badań porównawczych nad probacją i sprawiedliwością społeczną w Europie. Celem czasopisma jest publikacja (w języku angielskim) artykułów, recenzji i komentarzy naukowych, które zostały uznane za godne publikacji przez odpowiednich specjalistów i zaakceptowanych przez Redakcję, a które zawierają merytoryczne relacje z badań dotyczących tematyki stażowej (w szczególności badań porównawczych). Czasopismo ma charakter międzynarodowy w tym sensie, że stara się, w miarę możliwości, publikować materiały autorów cieszących się międzynarodową renomą oraz artykuły interesujące dla międzynarodowej publiczności.

Autorka artykułu przeprowadziła badania w ramach wizyty studyjnej we Wrocławskim Centrum Sprawiedliwości Naprawczej, gdzie rozwijany jest kaskadowy model wykonywania kary ograniczenia wolności. Jego najważniejszą cechą jest występowanie wyspecjalizowanej jednostki pośredniczącej pomiędzy kuratorską służbą sądową – odpowiedzialną za wykonywanie kar ograniczenia wolności, a reprezentującymi wspólnotę lokalną podmiotami, na rzecz których prace społeczne są wykonywane. Ważne jest to, że jednostka ta (WCSN) wyposażona jest w narzędzia umożliwiające potraktowanie osób skazanych w duchu paradygmatu problem solving justice. Wykonywanie kar traktowane jest jako okazja do odbudowania relacji społecznych, do czego angażuje się przedstawicieli społeczności lokalnej (m.in. rosnąca rola rad osiedli, nasycenie modelu organizacjami pozarządowymi – małymi ale aktywnymi jednostkami).

Dr Anna Matczak wyniki swoich badań osadziła w kontekście koncepcji brytyjskich kryminologów specjalizujących się w tematyce probacji – Gwena Robinsona z University of Sheffield, Fergusa McNeilla z University of Glasgow i Shadda Maruny z Queen’s University Belfast zawartej m.in. w ich publikacji z 2012 roku: Punishment in Society: The Improbable Persistence of Probation and other Community Sanctions and Measures i rowijanej w puźniejszych opracowaniach. W skrócie zakłada ona, że w każdej z kar wykonywanych w społeczeństwie (community sanctions) można dostrzec cztery kluczowe narracje penalne: menadżerska, punitywna, resocjalizacyjna, naprawcza. Naukowcy ci stwierdzili, że generalnie nie jest tak, że jakakolwiek kara jest nasycona tylko jedną narracją, lecz one przeplatają się ze sobą z różną intensywnością.

Brytyjscy badacze coraz częściej podają, że tamtejsza probacja traci swój walor resocjalizacyjny i coraz bardziej dominuje w niej narracja punitywna. W dyskusji naukowców pojawiają się dwa głosy – jedni uważają, że kara powinna mieć jednorodny charakter i być budowana wokół jednej z wymienionych wyżej narracji. Inni jednak podnoszą, że jest to utopijne podejście i w praktyce zawsze narracje te przenikają się z różnym nasileniem. W zależności od tego, który komponent będzie wzmacniany, kara może różnić się sposobem jej wykonywania. Dr Anna Matczak skłania się do poparcia tej grupy ekspertów, którzy uważają, że narracja naprawcza może być istotnym komponentem wykonywania kar a nie samoistną alternatywą dla nich. Badania przeprowadzone we Wrocławskim Centrum Sprawiedliwości Naprawczej, a także wcześniejsze badania prowadzone w ramach doktoratu realizowanego w Departamencie Socjologii London School of Economics na temat tego, jak polskie społeczeństwo widzi potencjał kar z obowiązkiem wykonywania prac na cele społeczne, utwierdzają ją w tym sposobie myślenia. Dr Matczak kończy swoje rozważania konkluzją, że kuratorom zawodowym w praktyce nie jest łatwo te „wielkie koncepcje kryminologiczne” implementować i muszą poruszać się pomiędzy różnymi narracjami penalnymi. Potencjał Wrocławskiego Centrum Sprawiedliwości Naprawczej daje jednak nadzieję, że przy odpowiednim akcentowaniu narracji naprawczej, jej zrozumieniu, wzmocnionym edukacją i rozwojem odpowiedniej kultury komunikacji kuratorów sądowych – ze skazanymi ale i ze społeczeństwem, dojdzie do tego, że kara ograniczenia wolności realizowana w modelu kaskadowym będzie pełnoprawną praktyką naprawczą ralizowaną w duchu paradygmatu sprawiedliwości naprawczej.

W dniu 20 listopada br. w siedzibie Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego odbyło się seminarium pt: Perspektywy sprawiedliwości naprawczej. Inicjatorem wydarzenia była Dolnośląska Rada Terenowa do Spraw Społecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym. W seminarium wzięło udział blisko 150 osób, w tym liczna grupa kuratorów sądowych, mediatorów, funkcjonariuszy służby więziennej przedstawicieli placówek, w których wykonywane są prace na cele społeczne. Wydarzenie było częścią obchodów Miedzynarodowego Tygodnia Sprawiedliwości Naprawczej, który w Europie koordynowany jest przez European Forum for Restorative Justice. W wielu krajach odbywają się z tej okazji sympozja, konferencje, prelekcje, pokazy promujące ideę sprawiedliwości naprawczej. Eventy organizują m.in. Budapeszt, Berlin, Bruksela, Paryż, Marsylia, Bilbao, Barcelona, San Sebastian, Porto, Lizbona, Oslo, Ryga, Tesaloniki, Tirana, Kathmandu, Tel Aviv, Moskwa, Santiago de Chile. Wrocławskie seminarium współorganizowane przez Wrocławskie Centrum Sprawiedliwości Naprawczej było jedną z 97 inicjatyw organizowanych w 24 krajach.

Spotkanie otworzyli uroczyście Dziekan Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii UWr. prof. Karol Kiczka oraz Prezes Sądu Okręgowego we Wrocławiu SSO Maciej Skórniak. W pierwszej części seminarium głos zabrał dr Sławomir Stasiorowski – przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości w Radzie Głównej do Spraw Społecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym. W swoim wystąpieniu m.in. zapowiedział zmiany przepisów, które mają wejść w życie w najbliższych miesiącach, a które dotyczyć będą szeroko pojętego systemu readaptacji. Następnie w tematykę seminarium wprowadziła uczestników pani dr Beata Czarnecka – Dzialuk z Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Zgromadzeni w sali audytoryjnej obejrzeli film A Conversation pokazujący przebieg konferencji mediacyjnej z udziałem m.in. rodzin sprawcy i ofiary zbrodni. Film wywołał mnóstwo emocji wśród jego odbiorców. Oprócz przedstawienia warsztatu pracy moderatora takiego spotkania, dotknął szeregu aspektów psychologicznych, socjologicznych i prawnych. W krótkiej dyskusji po seansie zwracano m.in. uwagę na potrzebę zachowania uważności i wrażliwości przez zarówno profesjonalistów jak i zwykłych obywateli.  Film pokazał też dobitnie, jak złożone są mechanizmy towarzyszące przestępstwu, jak wiele potrafi być jego ofiar pośrednich i jakie skutki wywołuje ono w funkcjonowaniu całych systemów rodzinnych. Była to jak dotąd jedyna projekcja filmu w Polsce. Dzięki Fundacji Pracownia Dialogu z Torunia film został opatrzony polskimi napisami. W kolejnej części seminarium głos zabrała pani SSO Ewa Kłak-Dybka, która przedstawiła funkcjonowanie projektu „Przystań Mediacji”. Uczestnicy seminarium mogli się m.in. dowiedzieć, że liczba mediatorów świadczących nieodpłatnie dyżury informacyjne w Przystani Mediacji wzrosła dynamicznie i wynosi już ponad sto osób. Rośnie też sukcesywnie liczna mediacji w sprawach gospodarczych i rodzinnych. Niewiele jest natomiast ciągle mediacji w sprawach karnych. W dalszej części wydarzenia Ewa Żmuda – Zastępca Dyrektora Wrocławskiego Centrum Integracji oraz Grzegorz Miśta – Zastępca Kuratora Okręgowego w Sądzie Okręgowym we Wrocławiu przedstawili funkcjonowanie Wrocławskiego Centrum Sprawiedliwości Naprawczej. Szczególną uwagę zwrócono na funkcjonowanie platformy internetowej – Centrum Zgłoszeń, która umożliwia mieszkańcom Wrocławia zgłaszanie aktów wandalizmu i mowy nienawiści, które następnie są naprawiane przez osoby skazane i ukarane karami ograniczenia wolności. Ostatnim wystąpieniem była niezwykle interesująca prezentacja wyników badań na temat potencjału prac na cele społeczne w kontekście sprawiedliwości naprawczej, którą przedstawiła ich autorka – pani dr Anna Matczak z Collegium Civitas i London School of Economics and Political Science. Badania ta pokazują, że w polskim społeczeństwie istnieje postrzeganie kar z obowiązkiem pracy na cele społeczne jako mających istotny walor wychowawczy i naprawczy. Seminarium zakończył dr hab. prof. UWr Tomasz Kalisz. W swoim krótkim wystąpieniu wyraził on nadzieję, że sprawiedliwość naprawcza będzie w szerszym stopniu realizowana przez szeroko pojęty wymiar sprawiedliwości, który musi szukać nowych dróg reakcji na przestępstwo.

Trailer filmu: 

Poniżej kilka zdjęć z seminarium (autor: Aleksander Samek).

This slideshow requires JavaScript.

 

 

Rola sprawiedliwości naprawczej w reagowaniu na przestępczość i nieprzystosowanie społeczne nieletnich była tematem kolejnego spotkania w ramach projektu Wrocławskie Centrum Sprawiedliwości Naprawczej. W dniu 12 maja w sali konferencyjnej Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej zgromadzili się sędziowie rodzinni, kuratorzy rodzinni, mediatorzy, dyrektor Zakładu Poprawczego w Sadowicach, pracownicy Wrocławskiego Centrum Integracji oraz przedstawiciele Służby Więziennej. Gościem specjalnym spotkania była pani dr Beata Czarnecka-Dzialuk, ekspert w dziedzinie sprawiedliwości naprawczej, reprezentująca Instytut Wymiaru Sprawiedliwości i Polską Akademię Nauk.

 

 

Program spotkania wyglądał następująco:

  • Prezentacja projektu „Praca na rzecz społeczności lokalnej – Wrocławskie Centrum Sprawiedliwości Naprawczej” – Ewa Żmuda (Z-ca Dyrektora Wrocławskiego Centrum Integracji) i Grzegorz Miśta (Z-ca Kuratora Okręgowego w Sądzie Okręgowym we Wrocławiu);
  • Perspektywy działań kuratorów sądowych w kontekście realizacji idei sprawiedliwości naprawczej – dr Honorata Czajkowska (I ZKSS w SR dla Wrocławia – Śródmieścia) i Aleksander Samek (Kierownik I ZKSS w SR dla Wrocławia – Fabrycznej);
  • Prezentacja projektu Pogotowie Mediacyjne – Joanna Wajda i Michał Mazur (Fundacja Dom Pokoju);
  • Rola sprawiedliwości naprawczej w reagowaniu na przestępczość i demoralizację nieletnich – 
dr Beata Czarnecka – Dzialuk (Polska Akademia Nauk, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości);

Spotkanie zakończyła dyskusja. Ustalono, że zostanie podjęta próba wykorzystania istniejącej bazy podmiotów umożliwiających wykonywanie prac na cele społeczne w ramach kar ograniczenia wolności i zastępczej formy kary grzywny do postępowań wobec nieletnich. Zwrócono uwagę na dojrzałość istniejącego modelu, dobry nadzór i sprawność organizacyjną. Ponadto rozmawiano o możliwości dalszej promocji mediacji wśród podmiotów poddanych oddziaływaniom kuratorskiej służby sądowej. Spotkanie przebiegało w przyjaznej atmosferze i przyczyniło się do nawiązania konstruktywnych relacji międzyinstytucjonalnych.

Z ideą i działalnością Wrocławskiego Centrum Sprawiedliwości Naprawczej można zapoznać się na stronie projektu: www.wcsn.pl