Dwadzieścia dni przed planowanym terminem zakończyła się zbiórka publiczna zorganizowana przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych, której celem było pokrycie kosztów realizacji umowy z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy – Państwowym Instytutem Badawczym. Przedmiotem umowy jest ocena psychospołecznych warunków pracy kuratorów sądowych oraz narażenia na negatywne zachowania ze strony podopiecznych (m.in. agresja psychiczna i fizyczna, nadmierne wymagania) w powiązaniu z ich stanem zdrowia i samopoczuciem. Badanie zostanie przeprowadzone na grupie min. 500 zawodowych kuratorów sądowych, co stanowić będzie ok. 10 procent stanu kadrowego Kuratorskiej Służby Sądowej w Polsce.

Ze względu na znaczny koszt badania organizator zaprosił chętnych kuratorów zawodowych do współuczestniczenia w finansowaniu badania, gwarantując jednocześnie, że pozostałe koszty zostaną sfinansowane ze środków Ogólnopolskiego Związku Kuratorów Sądowych oraz Międzyzakładowych Organizacji Związkowych. Zbiórka publiczna na portalu zrzutka.pl spotkała się z życzliwym odbiorem znacznej części środowiska. Nie tylko ilość kuratorów sądowych gotowych dorzucić się do badań (ok. 300 biorąc pod uwagę okoliczność, że niektóre donacje były dokonywane w imieniu całych zespołów), ale także wpłacane kwoty wskazują na dużą solidarność i determinację środowiska zawodowego.

Zbiórka publiczna została zakończona przed czasem. Okazało się bowiem, że brakującą kwotę 20.000 złotych zadeklarowała się przekazać firma ITM Poland S.A. Przypomnijmy, że firma ta znana jest jako dostawca usługi Bezpieczny Kurator, której celem jest wsparcie bezpieczeństwa zawodowych kuratorów sądowych w trakcie wykonywania zadań służbowych. Firma ta jest też jednym z członków konsorcjum obsługującego system dozoru elektronicznego w ramach umowy podpisanej ze Skarbem Państwa – Ministerstwem Sprawiedliwości, która obowiązuje przez 53 miesiące od 1 maja 2018 roku.

Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych przedstawił zakres zamówionego badania:

1. Diagnoza psychospołecznych warunków pracy zostanie przeprowadzona przy wykorzystaniu wybranych skal Kopenhaskiego Kwestionariusza Psychospołecznych Warunków Pracy COPSOQ II (Pejtersen i in., 2010). COPSOQ II mierzy szerokie spectrum psychospołecznych warunków pracy. Na potrzeby przedstawianej diagnozy zostaną uwzględnione: (a) Wymagania pracy tj. wymagania jakościowe, wymagania poznawcze, wymagania emocjonalne (odporność emocjonalna, duża empatia, przyjmowanie na siebie odpowiedzialności za trudne decyzje), tempo pracy, wymagania ukrywania emocji (umiejętność nieujawniania silnych emocji negatywnych w sytuacjach trudnych tj. lęku czy gniewu); (b) Relacje społeczne i przywództwo tj. uznanie w pracy, przewidywalność pracy, wsparcie pochodzące od współpracowników, wsparcie pochodzące od zwierzchnika; (c) Relacja praca-człowiek tj. konflikt praca-rodzina, konflikt rodzina-praca, pewność pracy, satysfakcja z pracy.
   
2. Dodatkowo ocenie poddane zostanie zdrowie i samopoczucie kuratorów (ogólny stan zdrowia, problemy ze snem, depresja, wypalenie zawodowe, napięcie, stres somatyczny, stres poznawczy). Uzyskane w tym zakresie dane mogą stanowić dobry wskaźnik doświadczanego stresu wynikającego z określonych warunków pracy i poziomu dobrostanu badanych. Diagnoza zdrowia i samopoczucia zostanie przeprowadzona za pomocą wybranych skal Kwestionariusza COPSOQ II (Pejtersen i in., 2010).
   
3. Narażenie na agresję ze strony osób z zewnątrz organizacji tj. klientów, petentów, pacjentów (agresję słowną, agresją fizyczną, zastraszanie użyciem przemocy fizycznej). Ankieta opracowana na potrzeby badań CIOP-PIB (Warszewska-Makuch, 2012).
   
4. Narażenie na mobbing w pracy. Do ceny tej zmiennej zostanie wykorzystany Kwestionariusz Działań Negatywnych (Einarsen i in., 1994).
   
5. Diagnoza zagrożeń biologicznych, epidemiologicznych oraz fizycznych takich jak drobnoustroje roznoszonymi drogą powietrzną, możliwość zakażenia mononukleozą, legionellozą, itp., grzyby, roztocza, silny odór panujący w pomieszczeniu, zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura w pomieszczeniu, itp.

Organizatorzy badań za pośrednictwem naszego portalu przekazują podziękowania wszystkim darczyńcom i zapowiadają, że wkrótce przekażą informację o terminie i sposobie wypełniania ankiet.

Zdecydowana większość kuratorów sądowych ma absolutne przekonanie, że ich praca jest silnie stresogenna, niebezpieczna, mocno obciążająca psychicznie, szczególnie zagrażająca wypaleniem zawodowym. Postrzegają swój zawód w kategoriach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, bo do takich zaliczają realizację zadań w środowisku podopiecznych nacechowanym symptomami dysfunkcji społecznych, nieprzewidywalnymi okolicznościami, koniecznością ingerencji w podstawowe prawa obywateli. Subiektywne odczucia kuratorów są ważne i znajdowały już swoje potwierdzenie w wynikach badaniach prowadzonych w ostatnich latach, głównie w obszarze stresu i wypalenia zawodowego. Każde badanie przeprowadzane rzetelnymi narzędziami na dużej próbie dostarcza istotnych argumentów w debacie nad tworzeniem warunków do efektywnej pracy jednej z podstawowych służb publicznych zajmującej się bezpieczeństwem publicznym, wsparciem rodzin i realizacją polityki kryminalnej państwa, do których zalicza się bez wątpienia Kuratorska Służba Sądowa w Polsce.

Po wielomiesięcznych przygotowaniach i konsultacjach Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych podpisał właśnie umowę z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy – Państwowym Instytutem Badawczym na badanie, którego celem będzie ocena psychospołecznych warunków pracy kuratorów sądowych oraz narażenia na negatywne zachowania ze strony podopiecznych w powiązaniu z ich stanem zdrowia i samopoczuciem. Badanie będzie przeprowadzone na grupie miniumum 500 kuratorów. OZZKS liczy na to, że wyniki badani dostarczą reprezentantom środowiska argumentów do zabiegania o wpisanie zawodu kuratora sądowego jako wykonywanego w warunkach szczególnych, które określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, oraz o których mowa w Ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.

Inicjator badania zaprosił chętnych kuratorów zawodowych do włączenia się w zbieranie funduszy na pokrycie kosztów realizacji umowy. Służy temu zbiórka publiczna, do której adres znajduje się pod adresem: https://zrzutka.pl/eajbuv. Już w pierwszych godzinach zrzutki uzbierano 10 procent potrzebnej kwoty.

Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy jest podstawową placówką naukowo-badawczą w Polsce zajmującą się od 70 lat kompleksowo problematyką kształtowania warunków pracy zgodnie z psychofizycznymi możliwościami człowieka. Przedmiotem działania Instytutu jest prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych prowadzących do nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych w zakresie ochrony pracy w dziedzinie bezpieczeństwa, higieny pracy i ergonomii oraz wykonywanie innych zadań szczególnie ważnych dla osiągnięcia celów polityki społeczno-gospodarczej państwa w tej dziedzinie.