sobota, 12 października, 2024
Tags Posts tagged with "kuratorzy sądowi"

kuratorzy sądowi

Za nami już połowa pierwszego miesiąca nowego roku, po którym oczekujemy, że będzie zdecydowanie lepszy od tego minionego, „...którego imienia nie wolno wymawiać”. Stało się bowiem tak, że pandemia w tym właśnie minionym roku zweryfikowała nasze plany, komfort pracy oraz życia codziennego.

Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych postanowił w ten nowy rok wejść z przytupem, powołując do istnienia swój branżowy biuletyn pn. MOZaika – Kuratorski Biuletyn Związkowy OZZKS.

MOZaika powstała na kanwie pomysłu małego grona członków OZZKS, jak informuje Katarzyna Gulcz, kuratorka sądowa z Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku, która została naczelną czasopisma. Z kolei rolą tego periodyku, który docelowo ma ukazywać się co kwartał, jest zebrać najważniejsze informacje, wydarzenia w jednym miejscu.

W premierowym numerze MOZaiki, w którym udzielili się głównie kuratorzy pomysłodawcy tej inicjatywy, znalazły się następujące publikacje:

  • Jak doszło do powołania OZZKS
  • Udział OZZKS w Seminarium u Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara
  • Dlaczego warto być członkiem OZZKS?
  • Odzież robocza? Ekwiwalent?
  • OK! Tczew- czyli o powstaniu ośrodka kuratorskiego słów kilka…
  • Krótka historia o podwyżkach, czyli: „GDZIE DIABEŁ NIE MOŻE, TAM KURATORA POŚLE”.
  • Styczeń – czas decyzji Pracowniczych Planów Kapitałowych
  • Praca w czasach COVID-19
  • Mamy to WE KRWI!
  • Bieszczady według (nie całkiem) świętego Pawła
  • Kuratorzy biegają
  • Nasze MOZy
  • Informacje o Zarządzie

Pierwszy numer MOZaiki dostępny jest na stronie internetowej OZZKS: ozzks.pl Dostępna jest także wersja o wysokiej rozdzielczości, którą można z pobrać tutaj.

Pomysłodawcom MOZaiki serdecznie gratulujemy inicjatywy i życzymy owocnej działalności oraz stałego zainteresowania ze strony dużego grona wiernych czytelników.

W dniu 20 listopada 2018r. na stronie PRAWO.PL ukazał się artykuł: MS: prace nad nowelizacją ustawy o kuratorach na finiszu. Serwis informuje, że jeszcze w grudniu Ministerstwo Sprawiedliwości chce skierować do konsultacji publicznych i międzyresortowych projekt zmian dotyczących kuratorów sądowych. Regulacja ma rozwiązać problemy związane z obsługą biurową, różnicą w etatach i uregulować kwestie dotyczące delegowania. Jak zapowiada wiceminister Łukasz Piebiak rozważane są też zmiany dotyczące pracy kuratorów rodzinnych.

Z pełnym tekstem artykułu zapoznać się można na stronie: www.prawo.pl.

W tym wyjątkowym dniu my –  kuratorzy sądowi, wyrażamy nasze głębokie przywiązanie do wartości, jaką jest niepodległość naszej Ojczyzny. Jesteśmy wdzięczni wszystkim, którzy przez minione 100 lat zabiegali o dobro naszego kraju, często płacąc za to najwyższą cenę. Dziękujemy też pokoleniom kuratorów sądowych, którzy codzienną pracą na rzecz obywateli przyczyniali się do budowania bezpieczniejszej i silniejszej wspólnoty.

Wiemy dobrze, gdyż pracujemy wśród ludzi, jak wiele potrafi nas dzielić. Znamy też twarze tych, którzy są wykluczeni, zranieni i zmęczeni. Ciągle jest wiele do zrobienia. To nasza odpowiedzialność wobec tych, którym zawdzięczamy niepodległość. Tym bardziej musimy być razem. Szukać tego, co wspólne. Łączy nas Polska.

2221

Sosnowiecka kampania społeczna pn. Użyj mocy bez przemocy została wymyślona przez 5 członków Miejskiego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Sosnowcu. Miało to miejsce w październiku 2017 roku. W tej grupie znalazło się dwoje kuratorów zawodowych z Sądu Rejonowego w Sosnowcu – Renata Nieckarz i Rafał Skręt. Organizatorem projektu został właśnie MZI w Sosnowcu, na czele z panią przewodniczącą Agnieszką Sekundą,
której należą się szczególne wyrazy uznania za trud koordynacji wszystkich działań. Kampania ruszyła w marcu 2018 r. Zainaugurowała ją konferencja pn. Nowoczesne perspektywy przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W czasie całej kampanii zostało podjętych wiele wspaniałych akcji, w tym wydarzeń profilaktycznych przeciwko zjawisku przemocy wobec dzieci. Do akcji włączyło się szereg drużyn sportowych z miasta, jak np. piłkarki nożne KKS Czarni Sosnowiec, koszykarki AS-FBG Sosnowiec, koszykarze Zagłębia Sosnowiec, hokeiści KH Zagłębie Sosnowiec czy siatkarki z klubu MKS MOS Płomień Sosnowiec.

 

Z wydarzeń, jakie się odbyły w ramach całej akcji, wymienić można szereg pikników rodzinnych pn. Podaruj dziecku uśmiech, gdzie można było m.in. podpisać deklarację niestosowania przemocy. Były też organizowane szkolenia w zakresie procedury Niebieskiej Karty. Szczególnie widowiskowym eventem był Bieg w szpilkach. Dużą popularnością cieszył się Turniej Charytatywny Hokeja na Lodzie drużyn amatorskich pod hasłem Hokej Dzieciom. Gramy – Pomagamy!.

W ramach Kampanii miały miejsce również II Wojewódzkie Mistrzostwa Policji i Służb Mundurowych w Armwrestlingu. Odbył się też turniej piłkarski, wieńczący futbolową pedagogikę dla dzieci z zespołów opiekuńczo-wychowawczych oraz finałowy mecz pomiędzy gwiazdami tego turnieju, a samorządowcami sosnowieckimi. W drużynie samorządowców wystąpił kurator Rafał Skręt i nawet strzelił jedną z bramek (!).

Do kampanii przyłączyło się wiele szkół z Sosnowca. M.in. zorganizowano Międzyszkolny Konkurs Wokalny dla uczniów sosnowieckich szkół. W Sądzie Rejonowym w Sosnowcu odbyła się symulacja rozprawy sądowej, w której udział wzięli uczniowie II Liceum Ogólnokształcącego im. Emilii Plater w Sosnowcu. W symulację zaangażował się sędzia Sądu Rejonowego w Sosnowcu, który odgrywał rolę… sędziego. W organizację tego wydarzenia bardzo dużo pracy włożyła pani kurator Renata Nieckarz.

Kampania Użyj mocy bez przemocy  zakończyła się konferencją w dniu 6 listopada pt. Dla dobra dziecka. W jej trakcie wręczone zostały m.in. nagrody i wyróżnienia w międzyszkolnym konkursie wokalnym. Odbyło się też podsumowanie całej Kampanii. Konferencja  została bardzo wysoko oceniona pod względem organizacyjnym i merytorycznym. Moderatorami konferencji byli kuratorzy sądowi Renata Nieckarz i Rafał Skręt.

Gratulujemy naszym sosnowieckim koleżankom i kolegom wspaniałej inicjatywy. To kolejny przykład pokazujący, że kuratorzy sądowi są wśród koalicji liderów przeciwdziałania przemocy. W sosnowieckim przykładzie godne szczególnego docenienia jest systemowe podejście i interdyscyplinarność. Współpraca tak wielu służb, włączenie licznych zasobów środowiskowych, przełamanie partykularnych interesów poszczególnych grup zawodowych, skoncentrowanie się na wspólnym celu stanowią źródło sukcesu, jakim jest silny przekaz antyprzemocowy i stworzenie warunków do podniesienia efektywności oddziaływań. Przekaz z Sosnowca jest bardzo inspirujący!

Zachęcamy do odwiedzenia fanpage’a Kampanii Użyj mocy bez przemocy, gdzie można zobaczyć fotorelacje z poszczególnych wydarzeń. Dopiero tam widać skalę i zakres działań. Brawo!

(Wykorzystano materiały organizatora)

3008

Nakładem wydawnictwa Difin ukazała się wartościowa publikacja autorstwa dra Bartłomieja Skowrońskiego pt. Probacja. Teoria i metodyka.

W publikacji przedstawiono koncepcję probacji inspirowaną caseworkiem, czyli pracą z indywidualnym przypadkiem. W monografii został uwzględniony najnowszy stan badań dotyczący metod pracy z podopiecznym, zwłaszcza takim, wobec którego społeczeństwo oczekuje zmian w zachowaniu. Prezentowana koncepcja stanowi konkretyzację przynajmniej części elementów metodycznych w obszarze probacji, które istniały od dawna, uzupełnioną o nowe metody pracy.

Spis treści:
Wstęp
Część I. Konteksty probacji
Rozdział 1. Probacja: ustalenia definicyjne i tożsamościowe

1.1. Definicje pojęcia probacji
1.2. Tożsamość probacji
1.2.1.  Historyczno-prawne uwarunkowania tożsamościowe probacji
1.2.1.1. Geneza narodzin nowożytnej probacji
1.2.1.2. Od początków probacji anglosaskiej i europejskiej (kontynentalnej) do czasów współczesnych
1.2.2. Pedagogiczna tożsamość probacji
1.2.2.1. Dwa modele
1.2.2.2. Probacja jako patronat, pomoc i opieka
1.2.2.3. Chrześcijańskie inspiracje probacji
1.2.2.4. Miejsce kontroli w probacji
1.3. Podsumowanie
Rozdział 2. Perspektywa sytuacyjna osoby oddanej pod dozór kuratora w kontekście trwałej zmiany

2.1. Socjalizacyjne warunki wychowawcze w okresie dzieciństwa i dorastania osób łamiących prawo
2.2. Zasoby i deficyty tkwiące w podmiocie
2.3. Uwarunkowania środowiskowe
2.4. Uwarunkowania systemowe
2.5. Uwarunkowania interpersonalne
2.6. Podsumowanie
Rozdział 3. Wybrane teorie kryminologiczne
3.1. Teorie zróżnicowania kulturowego
3.2. Koncepcja dewiacji wtórnej Edwina Lemerta
3.3. Teorie kontroli
3.4. Teorie strukturalne
3.5. Koncepcje ekologiczne
3.6. Teoria zróżnicowanych powiązań Edwina Sutherlanda
3.7. Podsumowanie

Część II. Probacja – prezentacja koncepcji
Rozdział 4. Aksjologia w stanowieniu celów probacyjnych

4.1. Aksjologia a teleologia
4.2. Podstawowe założenia aksjologiczne probacji
4.3. Teleologia probacji
Rozdział 5. Podstawy teoretyczne i koncepcyjne probacji
5.1. Ogólny model prezentowanej koncepcji probacji
5.1.1. Teoria autodeterminacji Deciego i Ryana
5.1.1.1. Koncepcja integracji organicystycznej
5.1.1.2. Teoria oceny poznawczej
5.1.1.3. Teoria orientacji kauzalnej
5.1.2. Wsparcie społeczne w ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym
5.1.2.1. Definicje pojęcia wsparcia
5.1.2.2. Wsparcie w ujęciu strukturalnym
5.1.2.3. Wsparcie w ujęciu funkcjonalnym
5.1.2.4. Wsparcie społeczne w probacji
5.1.3. Efektywna praca z przestępcą
5.1.3.1. Procedury i modele skutecznej pracy z przestępcą
5.1.3.2. Wyniki badań światowych na temat efektywności oddziaływań wobec przestępców
5.1.4. Relacja kuratora sądowego z podopiecznym
5.1.4.1. Relacja w ujęciu psychodynamicznym
5.1.4.2. Relacja w podejściu skoncentrowanym na osobie
5.1.4.3. Miejsce relacji w probacji
5.2. Problem efektywności pracy kuratora w metodyce probacji
Rozdział 6. Probacja i jej metodyka
6.1. Ogólny zarys działań metodycznych
6.2. Podstawowe role kuratora i błędy w percepcji roli kuratora w metodyce probacji
6.2.1. Podstawowe role kuratora
6.2.1.1. Kurator jako inicjator relacji wychowawczej
6.2.1.2. Kurator jako coach
6.2.1.3. Kurator jako quasi-terapeuta
6.2.1.4. Kurator jako osoba godna zaufania
6.2.2. Podstawowe błędy w percepcji roli kuratora
6.2.2.1. Kurator policjant
6.2.2.2. Kurator jako sędzia
6.2.2.3. Brak asymetrii w relacji wychowawczej
6.2.2.4. Kurator jako ekspert
6.2.2.5. Kurator jako osoba stygmatyzująca
6.3. Zasady pracy w metodyce probacji
6.4. Wybrane kompetencje i umiejętności interpersonalne kuratora
6.4.1. Empatia
6.4.1.1. Skala empatii
6.4.2. Radzenie sobie z oporem
6.4.3. Umiejętności mediacyjne
6.4.3.1. Pojęcie mediacji
6.4.3.2. Możliwości zastosowania mediacji
6.4.3.3. Zasady mediacji
6.4.3.4. Rola kuratora w mediacji
6.4.3.5. Przebieg mediacji
6.5. Wybrane metody pracy kuratora
6.5.1. Metody wpływu osobistego
6.5.1.1. Metoda przykładu własnego
6.5.1.2. Metoda przekonywania
6.5.1.3. Doradzanie wychowawcze
6.5.2. Przewidywania i sugestie
6.5.3. Metoda kontraktu w probacji
6.5.4. Metoda coachingu w probacji
6.5.4.1. Zasady w coachingu
6.5.4.2. Modele rozmów w coachingu
6.5.5. Metody odwołujące się do konstrukcjonizmu społecznego
6.5.5.1. Przegląd wybranych metod
6.5.5.2. Ocena możliwości zastosowania metod odwołujących się do konstrukcjonizmu społecznego w probacji
6.5.6. Podejście transteoretyczne
6.6. Wybrane techniki komunikacyjne i konwersacyjne
6.6.1. Minimalna reakcja werbalna
6.6.2. Prośba o rozwinięcie tematu
6.6.3. Parafraza
6.6.4. Klaryfikacja
6.6.5. Odzwierciedlenie uczuć
6.6.6. Technika podsumowywania
6.6.7. Informowanie
6.6.8. Kierowanie bezpośrednie
6.6.9. Podsumowanie
6.7. Metodyka pracy kuratora w różnych kontekstach sytuacyjnych
6.7.1. Praca z osobą uzależnioną od alkoholu i narkotyków
6.7.1.1. Zagadnienia ogólne
6.7.1.2. Praca z osobą uzależnioną od alkoholu: zagadnienia szczegółowe
6.7.1.3. Praca z osobą uzależnioną od narkotyków: zagadnienia szczegółowe
6.7.2. Praca w interwencji kryzysowej
6.7.2.1. Ogólny zarys pracy w ramach interwencji kryzysowej
6.7.2.2. Praca z osobą z syndromem presuicydalnym
6.7.2.3. Praca z osobą stosującą przemoc
6.7.3.Model pracy z osobą z antysocjalnym zaburzeniem osobowości/psychopatią
6.7.3.1. Poziom diagnostyczno-teoretyczny
6.7.3.2. Poziom metodyczny
6.7.3.3. Studium przypadku
Rozdział 7. Etyczne aspekty metodyki pracy kuratora
7.1. Etos pracy kuratora sądowego
7.1.1. Pojęcie etosu
7.1.2. Kodeks etyki
Rozdział 8. Kuratela (sądowa?) – perspektywy zmian
Zakończenie
Bibliografia

Książka z pewnością zainteresuje kuratorów wykonujących orzeczenia w sprawach karnych. Może stanowić inspirację także dla kuratorów wykonujących orzeczenia w sprawach rodzinnych.

Bartłomiej Skowroński jest adiunktem w Zakładzie Pedagogiki Resocjalizacyjnej Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, autorem monografii i kilkudziesięciu artykułów naukowych, wydawanych w znaczących czasopismach naukowych. Współpracuje z ośrodkami naukowymi w kraju i za granicą (USA, Wielka Brytania). Główne zainteresowania badawcze autora koncentrują się m.in. wokół problematyki nieprzystosowania społecznego, jakości życia osób skazanych, duchowości i religijnych sposobów radzenia sobie ze stresem osób odbywających karę pozbawienia wolności, a także probacji. Od kilkunastu lat pracuje jako kurator zawodowy wykonujący orzeczenia w sprawach karnych.

Książkę można nabyć tutaj.

(wykorzystano materiały wydawcy)

115 uczestników, 34 prelegentów (w tym 6 prelegentów z zagranicy), 32 wykłady, 6 moderatorów, blisko 17 godzin wykładów, wiele godzin dyskusji pozakuluarowych oraz miło spędzony czas wolny. To wszystko w dniach 17 – 19 października 2018 r. miało miejsce w Krynicy Zdroju.

Wydarzenie podzielone na panele tematyczne, w znacznej części oddane praktykom i pasjonatom resocjalizacji, ale również naukowcom i prawnikom, odbyło się pod hasłem: Readaptacja społeczna w kontekście uwarunkowań prawnych i psychologicznych.

Konferencja, podobnie jak w poprzednich latach, została objęta honorowym patronatem Burmistrza Krynicy Zdroju – dra Dariusza Reśko, Prezesa Sądu Okręgowego w Nowym Sączu – Zbigniewa Krupy oraz Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Krakowie –płka Włodzimierza Więckowskiego.

W spotkaniu wziął udział Przewodniczący Krajowej Rady Kuratorów – p. Grzegorz Kozera.

Dla wszystkich, którzy nie mogli przyjechać do Krynicy Zdroju organizatorzy mają dobrą informację:  Jeszcze w tym roku ukaże się na łamach Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego tom specjalny Nowej Kodyfikacji Prawa Karnego zawierający wystąpienia konferencyjne prelegentów.

Organizatorzy dziękują wszystkim uczestnikom konferencji podkreślając wkład w stworzenie bardzo dobrej atmosfery i aktywny udział w wymianie doświadczeń.

Fotorelacja i materiał filmowy z wydarzenia dostępne są na stronie: http://konferencjakrynica.pl

Gratulujemy organizatorom, wśród których znalazło się Krakowskie Stowarzyszenie Kuratorów Sądowych. Szczególne słowa uznania i wdzięczności – w imieniu całego środowiska kuratorskiego, należą się panu kuratorowi Krzysztofowi Jasińskiemu z Sądu Okręgowego w Nowym Sączu, który jest spiritus movens tej cennej inicjatywy. Trzymamy organizatorów za słowo i mamy nadzieję, że za rok spotkamy się ponownie wokół zagadnień readaptacji społecznej i pomocy postpenitencjarnej na piątej – jubileuszowej edycji wydarzeń krynickich.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Stowarzyszenie Sursum Corda w Nowym Sączu, Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w Krakowie oraz Krakowskie Stowarzyszenie Kuratorów Sądowych ponownie zapraszają do Krynicy Zdrój na konferencję „Readaptacja Społeczna w świetle uwarunkowań prawnych i psychologicznych” która odbędzie się w dniach 17 – 19 października 2018 r w Hotelu Pegaz, ul. Czarny Potok 28.

Podobnie jak w latach poprzednich, trzydniowe spotkanie podzielone będzie na panele tematyczne, poświęcone zarówno dylematom prawnym, teoretycznym ale też w znacznej części oddane praktykom i pasjonatom resocjalizacji. 

Ponownie, wśród prelegentów znajdą się najwyższej klasy wykładowcy akademiccy, prawnicy, sędziowie, reprezentanci służby więziennej i kuratorskiej oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych jak również goście z sąsiedniej Słowacji.

Organizatorzy konferencji gwarantują wysoki poziom merytoryczny wydarzenia, miłą atmosferę, przestrzeń do polemiki i wymiany doświadczeń oraz ciekawe pomysły na czas wolny. 

Konferencja, podobnie jak w poprzednich latach, została objęta honorowym patronatem Burmistrza Krynicy Zdroju – dra Dariusza Reśko, Prezesa Sądu Okręgowego w Nowym Sączu – Zbigniewa Krupy, Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Krakowie –płka Włodzimierza Więckowskiego.

Zachęcamy do zapoznania się ze stroną internetową konferencji www.konferencjakrynica.pl , na której sukcesywnie zamieszczać będziemy kolejne, szczegółowe informacje na temat nadchodzącego wydarzenia.

Program konferencji:

Zapisy za pośrednictwem strony www. Zostało już niewiele miejsc. Warto się pospieszyć.

Portal kurator.info po raz kolejny ma zaszczyt być patronem medialnym wydarzenia.

Do wrocławskiej konferencji jubileuszowej pozostały już tylko trzy tygodnie. Przygotowania wkroczyły w decydującą fazę. Prelegenci rezerwują połączenia lotnicze i kolejowe, przygotowują konspekty wystąpień dla tłumaczy symultanicznych. Biuro konferencyjne rozpoczęło swoją pracę. Wszystko po to, by jedno z największych spotkań kuratorskich w ostatnich latach przebiegło na miarę oczekiwań. Pozostało już tylko ok. 50 miejsc z ponad 500 dostępnych. Wszystko wskazuje na to, że na sali będzie komplet. Warto pospieszyć się z decyzją i dołączyć do społeczności konferencyjnej. To niepowtarzalna okazja, by w jednym miejscu spotkać tylu ekspertów z kraju i ze świata. Co nas bardzo cieszy, zgłoszenia na konferencję napływają także z zagranicy.  Wśród odbiorców będą osoby z Anglii, Słowacji, Włoch.

Wszystkich zainteresowanych odsyłamy do specjalnej strony wydarzenia www.konferencja.wroclaw.pl. Bilety dostępne są tutaj.

2389

Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości ukazała się informacja o uroczystym posiedzeniu Krajowej Rady Kuratorów, które miało miejsce w dniu 18 czerwca 2018r.

18 czerwca 2018 roku Pan Łukasz Piebiak Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, podczas uroczystego Posiedzenia Krajowej Rady Kuratorów połączonego z obchodami Dnia Kuratora Sądowego, wręczył pamiątkowe srebrne i brązowe medale Ministra Sprawiedliwości Lex Veritas Iustitia zawodowym kuratorom zawodowym, szczególnie zasłużonym dla kuratorskiej służby sądowej.

Na uroczystości obecni byli: Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Pan Łukasz Piebiak, Naczelnik Wydziału Kurateli Departamentu Wykonania Orzeczeń i Probacji w Ministerstwie Sprawiedliwości Pan Henryk Pawlaczyk, pracownicy Wydziału Kurateli oraz eksperci Krajowej Rady Kuratorów.

Więcej informacji oraz pełna lista osób odznaczonych znajduje się tutaj.

W związku z obchodami Dnia Kuratora Krajowa Rada Kuratorów wyda odrębny komunikat, który zostanie opublikowany również na portalu kurator.info. Zachęcamy do śledzenia naszego serwisu.

 Zdjęcie Lęborka wykonał Zygmunt Grabowiecki.

Uprzejmie informujemy, że tegoroczna XII edycja Lęborskich Wydarzeń tj. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Międzynarodowy Probacyjny Turniej Piłkarski oraz I Międzynarodowy Kuratorski Zlot Motocyklowy odbędą się w dniach 29.06.18 r. – 30.06.2018 r.

Temat konferencyjnych obrad Resocjalizacyjne wyzwania. Kontekst nauki i praktyki, realizowany będzie w zeszłorocznej formule, która polegać będzie min. na zmniejszeniu liczby występujących prelegentów. Tegoroczna propozycja to maksymalnie sześć referatów oraz moderowana dyskusja przez prof. Piotra Chomczyńskiego (Uniwersytet Łódzki) oraz dr Michała Szykuta (UMK w Toruniu, ZKSS w Lęborku). Wśród konferencyjnych gości witamy: prof. Jarosława Utrata – Mileckiego (IPSIR Uniwersytet Warszawski), prof. Mariusza Sztukę (Uniwersytet Jagielloński) oraz koleżanki i kolegów z Wielkiej Brytanii i Ukrainy.